Cây cao su (Hevea brasiliensis) là cây công nghiệp chủ lực, được trồng phổ biến tại Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và các nước khu vực Đông Nam Á. Cây trưởng thành cao từ 20–30m, có tán rộng, lá kép hình bầu dục và hệ thống rễ ăn sâu. Thân cây chứa nhựa mủ, nguyên liệu chính sản xuất cao su thiên nhiên ứng dụng trong lốp xe, găng tay, đệm, vật liệu kỹ thuật.
Cây cao su phát triển tốt ở vùng có lượng mưa dồi dào, đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và khí hậu nhiệt đới ẩm.
Quá trình thay lá là giai đoạn sinh trưởng tự nhiên của cây cao su. Khi đến mùa, lá cây ngả vàng, già cỗi và rụng dần, nhường chỗ cho chồi lá non mới. Mùa thay lá giúp cây tái tạo khả năng quang hợp, ổn định sinh lý, duy trì năng suất mủ cao trong những năm tiếp theo.
Chu kỳ thay lá mỗi năm có thể biến đổi nhẹ tùy theo điều kiện khí hậu, lượng mưa và chế độ chăm sóc.
Mùa cao su thay lá thường bắt đầu từ tháng 12 và kéo dài đến khoảng tháng 3 năm sau, tùy theo điều kiện khí hậu từng vùng. Trong giai đoạn này, lá cây vàng úa và rụng dần từ tháng 12, rụng mạnh nhất vào tháng 1–2, sau đó lá non phát triển hoàn thiện vào tháng 3. Ở một số khu vực khí hậu lạnh hơn, mùa thay lá có thể chậm hơn và kéo dài đến tháng 4.
Duy trì độ ẩm đất ổn định giúp cây phát triển lá non nhanh, đặc biệt ở vùng có mùa khô kéo dài.
Cung cấp phân bón giàu nitơ, phốt pho, kali để thúc đẩy sự hình thành lá mới khỏe mạnh và hỗ trợ phục hồi sinh trưởng.
Trong mùa thay lá, cây cao su dễ bị tấn công bởi các bệnh như phấn trắng, rỉ sắt lá, thán thư. Cần theo dõi thường xuyên và phòng bệnh kịp thời.
Thu gom lá rụng, cắt bỏ cành sâu bệnh để giảm nguy cơ lây lan dịch hại, đồng thời tăng cường thông thoáng vườn cây.
Sau mùa thay lá, cây cần thời gian phục hồi trước khi bước vào giai đoạn khai thác mủ trở lại:
Xác định thời điểm thu hoạch: Bắt đầu khai thác khi lá non đã phát triển hoàn thiện, cây sinh trưởng ổn định.
Tổ chức lịch thu hoạch: Bố trí lịch khai thác đều đặn, tránh khai thác quá sớm hoặc quá dày đặc gây tổn thương cây.
Bảo quản mủ đúng cách: Sau thu hoạch, xử lý và bảo quản mủ để đảm bảo chất lượng, tránh nhiễm khuẩn, ô nhiễm.
Đánh giá hiệu quả: Sau mỗi đợt thu hoạch, rà soát lại quy trình để tối ưu các đợt tiếp theo.
Nắm rõ mùa cao su thay lá là từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau sẽ giúp nông dân, chủ vườn lập kế hoạch chăm sóc, thu hoạch hiệu quả. Quản lý tốt mùa thay lá không chỉ bảo vệ sức khỏe cây trồng mà còn duy trì, nâng cao sản lượng mủ cao su ổn định và bền vững trong những chu kỳ khai thác tiếp theo.
Mủ cao su thu hoạch sau mùa thay lá không chỉ quyết định sản lượng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm cuối cùng. Phần lớn mủ này sẽ được chế biến thành các sản phẩm cao su kỹ thuật, phục vụ trong những ngành đòi hỏi tính bền bỉ và đàn hồi cao như sản xuất lốp xe, băng tải công nghiệp, thiết bị y tế và vật liệu xây dựng. Vì vậy, việc chăm sóc cây cao su đúng cách trong mùa thay lá đóng vai trò then chốt để tạo nền tảng cho quá trình khai thác và chế biến mủ chất lượng cao. |
Cây cao su thay lá theo chu kỳ sinh trưởng tự nhiên để loại bỏ các lá già, suy yếu, đồng thời phát triển lá non mới khỏe mạnh, giúp cây duy trì khả năng quang hợp và sức sống lâu dài.
Trong mùa thay lá, cây cao su thường tạm ngưng khai thác mủ để tập trung năng lượng tái tạo lá mới. Việc khai thác mủ trở lại sau khi cây đã phục hồi sinh trưởng ổn định.
Ở Việt Nam, những địa điểm nổi tiếng để ngắm mùa cao su thay lá đẹp nhất là Đồng Nai, Bình Phước, Tây Ninh, Gia Lai và Bình Dương, nơi có những cánh rừng cao su bạt ngàn nhuộm vàng rực rỡ vào dịp cuối năm.