Di tích Đền Hoè Thị ở Thái Bình

Tương truyền thầy giáo xưa của tướng Trần Khánh Dư là người thôn Quan Đình xã Đồng Tiến nên sau khi thắng trận, Trần Khánh Dư tưởng nhớ lại công ơn của thầy nên đã xin với nhà vua được trở về thăm lại thầy cũ. Theo truyền thuyết kể lại rằng khi ông ra khấn trước Lộ Thiên thì bị một cơn gió cuốn đi. Từ đó ông được dân làng tôn là Thiên Thần hiệu là Thiên Bồng Đại Thánh.

Miếu Hòe Thị làng Đông Hòe được xậy dựng từ đầu thế kỉ 17 – là một công trình kiến trúc cổ độc đáo với những đường nét hoa văn kĩ nghệ tinh xảo. Bức tường hoa trước cửa miếu được kiến trúc bằng những viên gạch có hoa văn đặc biệt hiếm có.Từ đó tạo cho kiến trúc một thế cân bằng. Hoa văn trên viên Gạch thời Trần xây Miếu Hòe thị xã Đồng Tiến. Trong khuôn viên của miếu (trước cửa miếu) có một giếng cổ làm cho kiến trúc của Miếu thêm phần cổ kính.

Ngay sau khi Miếu được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia, được sự đồng ý của chính quyền địa phương, dân làng đã xây bên cạnh miếu một ngôi đình (ngôi đình này được xây dựng trên nền móng của ngôi chùa cũ – chùa Hòe Thị) và một ngôi chùa (ngôi chùa này được xây dựng trên nền móng của ngôi nhà tổ). Khu mới này được xây dựng năm 1992 và được tu sửa lại vào năm 2011.

Tính cho đến thời điểm hiện nay thì các cụ bô lão trong làng cho biết miếu đã được tu sửa 1 lần cách đây hơn 100 năm. Từ đó đến nay miếu vẫn được giữ nguyên kiến trúc.

Theo phong tục cổ truyền hàng năm nhân dân địa phương mở lễ hội truyền thống vào dịp 12 tháng 8 âm lịch để kỉ niệm ngày mất của đức thánh.

Ngoài ra từ ngày 10-12/ 1 âm lịch hằng năm dân làng tổ chức 3 ngày hội để kỉ niệm ngày sinh của đức thánh, theo Thần giả để lại - để chuẩn bị cho lễ hội, sáng 9 tháng 1 tổ chức tế (tế này gọi là tế khai sắc, rửa đồ sau đó phơi sắc), tiếp đó dân làng tổ chức tế yên vị (để cất sắc).Chiều mùng 9 tháng 1 dân làng tổ chức tế lệ (ngày sinh).