Di tích Đền Hà Đới ở Hải Phòng

Đền Hà Đới vốn là một công trình kiến trúc được xây dựng vào cuối thế kỷ 17. Đình có quy mô rất lớn, có kết cấu mặt bằng kiến trúc theo hình nội công ngoại quốc. Đền có bố cục hình chữ tam quen thuộc, gồm 5 gian đền ngoài, năm gian đền trong và 3 gian hậu cung, với các mái đao cong vút, toà đền giữa được xây sớm hơn cả, thường gọi là đền Mọc, kiến trúc đền hoàn toàn bằng gỗ lim, với các cột cao to, người ôm không xuể, chạm khắc cầu kỳ, tinh xảo, nổi tiếng trong vùng, được xếp vào hạng Ngũ linh từ của huyện Tiên Lãng. Ngày 24 tháng giêng năm 1948, quân đội viễn chinh Pháp đốt cháy hai toà đền ngoài và đền trong, huỷ diệt công trình văn hoá đẹp đẽ và linh thiêng này. Lửa cháy ngùn ngụt suốt mấy ngày đêm ròng rã. Bất chấp lưỡi lê, súng đạn của quân thù, dân làng kịp thời tháo dỡ, cất giấu toà cung cấm để truyền lại cho đời sau một phần di tích của ông.

Đền Hà Đới ngày nay là ba gian hậu cung của đền xưa dựng lại, Tuy là một kiến trúc không lớn, khiêm nhường giữa xóm thôn trù phú, nhưng thực sự là tác phẩm điêu khắc nghệ thuật thế kỷ 17 có giá trị. Đền dựng trên khu đất cao, bằng phẳng có thế địa long. Đền không chỉ là nơi lưu giữ, bảo tồn những di vật nghệ thuật quí mà còn là trung tâm bảo lưu những sinh hoạt văn hoá cổ truyền tốt đẹp của nhân dân ta.